TÜRKİYE EKONOMİSİ DIŞ BORÇ STOKUNUN GAYRI SAFİ MİLLLİ HASILAYA ORANI

Yıllar itibari ile Türkiye Ekonomisi dış borç stok miktarı

YILLAR	TOPLAM DIŞ BORÇ               (MİLYAR DOLAR)	KAMU KESİMİ   (MİLYAR DOLAR)	ÖZEL KESİM    (MİLYAR DOLAR)
2002	129,6	86,5	43,1
2003	144,2	95,2	48,9
2004	161,1	97,1	64,1
2005	170,8	85,8	84,9
2006	208,1	87,3	120,8
2007	250,0	89,3	160,7
2008	280,9	92,4	188,5
2009	268,9	96,7	172,2
2010	291,9	100,7	191,2
2011	303,9	103,6	200,3
2012	339,7	111,1	228,6
2013	390,2	121,2	269,0
2014	402,7	120,2	282,5
2015	398,1	114,3	283,8

2001 krizini takip eden dönemden itibaren Türkiye’nin dış borç stoku 86,5 milyar Doları kamu kesimi ve 43,1 milyar doları da özel kesime ait olmak üzere toplam 129,6 milyar dolar iken 2015 yılı sonunda bu miktarlar 114,3 milyar Doları kamu kesimi ve 283,8 milyar doları da özel kesime ait olmak üzere toplam 398,1 milyar Dolara yükselmiş yani Türkiye’nin dış borç stoku 268,5 milyar Dolar artmış. Söz konusu borç içinde Kamu kesimi dış borç stoku azalma eğilimine gösterirken özel kesimin dış borç stoku hızla artmış.

2011 yılından itibaren Dış borç stokunun Gayri Safi Milli Hasılaya oranı ise  aşağıdaki gibidir;

2011 yılı Dış Borç Stoğu/GSMH = %39

2012 yılı Dış Borç Stoğu/GSMH = %43

2013 yılı Dış Borç Stoğu/GSMH = %47

2014 yılı Dış Borç Stoğu/GSMH = %50

2015 yılı Dış Borç Stoğu/GSMH = %56

2015 yılı oranı % 56 seviyesi ile 1994 krizi öncesinde söz konusu Dış Borç Stoğu/GSMH oranı olan %60 lık ölçüye oldukça yaklaşıldığı görülmektedir.

MOODY'S İN TÜRKİYE EKONOMİSİ NOTUNU DÜŞÜRME GEREKÇELERİ

23 Eylül 2016 günü Moody’s, Türkiye’nin uzun vadeli yabancı para cinsinden tahvillerine verdiği kredi notunu Baa3 (Negatif) konumundan Ba1 (Durağan) konumuna indirmiş bulunuyor.

Söz konusu not indirme gerekçeleri ise özetle aşağıdaki gibidir;

Moody’s in Gerekçeleri	Veri	Gerekçelerin ve Verilerin Birlikte Değerlendirilmesinin Sonuçları
Türkiye’nin dış finansman ihtiyacının yüksekliği risk taşıyor.	Önümüzdeki 1 yıllık sürede yaklaşık 200 milyar dolar (168 milyar USD yenilenecek dış finansman + 32 milyar USD cari açık) 168 milyar USD için kaynak: http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/08d4d86e-49bf-4739-baf8-3592bf9ce543/kv.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE08d4d86e-49bf-4739-baf8-3592bf9ce543 6.sıradaki veri. 32 milyar USD’lik cari açık tahmindir.	Dış finansman ihtiyacının yüksekliğine bakılınca Moody’s in iddiası doğru görünüyor.
Geçmişte borç birikimini çözen büyüme artışının zayıflaması	Yıllar Büyüme 2010 9,2 2011 8,8 2012 2,1 2013 4,2 2014 3,0 2015 4,0 2016 (6 ay) 3,9 Kaynak: TÜİK http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (buradan ulusal hesaplar ve oradan da harcamalar yöntemiyle sabit fiyatlarla GSYH)	Türkiye’nin potansiyel büyüme oranının yüzde 5 olduğunu dikkate alırsak Moody’s in bu iddiası da doğru görünüyor.
Kurumsal yapıda ortaya çıkan zayıflamalar	Moody’s in açıklamasında bu konuyu iki göstergeyle ölçtüğü anlaşılıyor. Dünya Yönetişim Göstergeleri ve Küresel Rekabet Endeksindeki sıra. İlkinde Türkiye, 2015 yılında önceki yıla göre gerilemiş görünüyor. Kaynak: World Bank, Worldwide Governance Indicators 2016.http://info.worldbank.org/governance/wgi/index.aspx#reports İkincisinde de toplamda 2014- 2015’de 45. sıradayken 2015-2016’da 51.sıraya, kurumsal sağlamlıkta ise 64’den 75. sıraya gerileme söz konusu olmuş bulunuyor. Kaynak: WEF The Global Competitiveness Report 2015 – 2016 http://www3.weforum.org/docs/gcr/2015-2016/Global_Competitiveness_Report_2015-2016.pdf sayfa 350 ve 351	Moody’s in kurumsal yapıda ortaya çıkan zayıflama saptaması bu verilere göre doğru görünüyor.

Not: Yukarıda yer verilen grafiksel açıklamalar Mahfi Eğilmezin kişisel bloğunda yayınlamış olduğu "yatırım yapılabilir ülke statüsünü kaybettik" adlı makalesinden alınmıştır.